Granaatappels, wat jij er over zou moeten weten
Ik rook en proefde de zoete pitjes en probeerde te verzinnen waar de smaak me nou precies aan deed denken… Een bekende geur, een eveneens bekende, zwoele, licht geparfumeerde smaak, maar ik kon het niet direct een naam geven…
Het plaatselijke Turkse supermarktje verkoopt ze regelmatig, de exotische granaatappels. En zo af en toe koop ik er wel eens eentje. De prachtige rode zaden, die verstopt zitten onder een leerachtige schil, fleuren al je gerechten op. Ik stop ze in allerlei Arabische schotels of verwerk ze in een salade en soms zelfs in de Mexicaanse guacamole. Onze Marlene heeft er al een aantal recepten mee gepost. En wat ik wel leuk vind om te vertellen: “haar” knoflooksoep, de ajo blanco kan je ook verrijken met granaatappelpitjes; zo wordt ie vaak gegeten, het is maar een weetje.
Maar liefst 300 soorten
Nu viel me recent pas op dat het Turkse winkeltje (soms) twee soorten granaatappel verkoop, namelijk een zoete en een zure granaatappel. Dat onderscheid in zoet en zuur was nieuw voor mij. Dom natuurlijk, dat ik er niet eerder over nagedacht had, of het gezien had, want waarom zouden er wel ‘tig’ soorten appels bestaan en niet meerdere soorten granaatappels. Voor iedere fruitsoort geldt immers dat er een grote verscheidenheid aan vruchten/soorten bestaat, dus ook voor de granaatappel. Afijn, ik ga nu maar even af op wat anderen erover zeggen: er bestaan wereldwijd vermoedelijk zo’n 300 soorten granaatappels. Ze variëren in grootte, in kleur- van donkerrood tot oranjebruin of geelbruin en in smaak- van zoet tot heel zuur.
Herkomst van de granaatappel
De granaatappel werd al 5000 jaar geleden gecultiveerd in het oude Perzië en heeft zich van daaruit verspreid naar Pakistan, Egypte, Afghanistan, Marokko, Palestina en China. De struiken groeien in het Middellandse Zeegebied en zijn door de Spanjaarden meegenomen naar Amerika. De oogsttijd begint in september en duurt tot december. De vruchten hebben koude winters en hete zomers nodig; ze gedijen goed in subtropische streken. Ze groeien aan struiken, die afhankelijk van de standplaats tot zo’n 6 meter hoog kunnen worden. Pas na 3 jaar worden de appels op hun best.
Tegenwoordig worden granaatappels vooral uit Spanje, Turkije en Iran geëxporteerd. (Bij AH zag ik pas exemplaren die afkomstig zijn uit Peru). Ze worden echter voor het grootste deel in eigen land geconsumeerd. De vruchten moeten rijp geoogst worden, want geplukte granaatappels rijpen niet na. Het vervoer van rijpe vruchten is vermoedelijk niet rendabel, vandaar dat wij Nederland geen grote verscheidenheid aan granaatappels in de winkels aantreffen. Of, komt het omdat wij de granaatappel maar een lastige vrucht vinden om te eten?
De botanische naam van de granaatappel is Punica granatum. Dit betekent zoveel als vrucht met pitten. Wanneer een rijpe vrucht op de grond valt, schieten de zaden alle kanten op. Dat is de reden waarom de Fransen de handgranaat (het oorlogstuig) naar deze vrucht benoemd hebben. De ironie hiervan zal je niet ontgaan. Een handgranaat zaait dood en verderf, maar de granaatappel wordt sinds mensenheugenis gezien als het symbool voor vruchtbaarheid, (zinnelijke) liefde, onsterfelijkheid en passie. In de Griekse mythologie, in de sprookjes van Duizend en Een Nacht én in de bijbel, wordt de granaatappel geroemd om zijn bijzondere eigenschappen. De edelsteen granaat is er naar vernoemd door de rode kleur en de vorm van de pitjes. De Spaanse stad Granada is er naar vernoemd en draagt ook een granaatappel in het stadswapen en het Caribische eiland Grenada heeft haar naam te danken aan deze vrucht.
Granaatappel en grenadine
Terug naar de zoete en de zure granaatappel uit het Turkse winkeltje. Ik heb nu voor het eest heel duidelijk de verschillen waargenomen. De zoete Spaanse granaatappel is kleiner dan de zure Turkse en aan de buitenkant niet zo mooi rood, eerder geelbruin van kleur. De meeste mensen denken dat de rode granaatappel juist zoeter is, vertelde de Turkse winkelier. Maar nee, dus. Ik rook en proefde de zoete pitjes en probeerde te verzinnen waar de smaak me nou precies aan deed denken… Een bekende geur, een eveneens bekende, zwoele, licht geparfumeerde smaak, maar ik kon het niet direct een naam geven. Wel wist ik direct dat ik in het verleden kennelijk altijd een zure granaatappel gekocht had, want deze smaak had ik nog nooit eerder geproefd. Een zure granaatappel heeft een frisse zure smaak, ook lekker, maar duidelijk anders. Een dag of wat later stond er een pak Spa bosvruchten op tafel (dat drinkt mijn dochter graag) en ja hoor, de lucht die uit dat pak opsteeg, die kwam eigenlijk behoorlijk overeen met de smaak van de zoete granaatappel. Een bosvruchten smaak, dus. En waarin kom je die smaak nog meer tegen: in de grenadine limonadesiroop. Dat is dan ook niet zo gek, want grenadine werd vroeger gemaakt van ingekookt, gezoet granaatappelsap. Tegenwoordig bestaat het uit een mengsel van andere (goedkopere) vruchtensappen, waaronder bosvruchten. Grenadine wordt vaak gebruikt in cocktails. Het geeft bijvoorbeeld de Tequila Sunrise zijn romantische rode gloed.
Granaatappelsap
Hoe je een granaatappel te lijf kunt gaan om de pitjes eruit te krijgen, vertellen we in een apart hoofdstuk. Circa 40 % van de granaatappel bestaat uit sap. Pers de granaatappel uit zoals je een sinaasappel perst en zeef het sap. Het is heerlijk verfrissend, een uitstekende dorstlesser die geen toevoeging (suiker) behoeft.
Granaatappelmelasse, -siroop of –dressing
Een dikke stroperige vloeistof van ingekookt granaatappelsap die vaak gebruik wordt in Arabische recepten. Te koop in (Arabische) Turkse en Marokkaanse winkels. De smaak is zoetzuur, een beetje te vergelijken met echte rinse appelstroop of met een goede balsamicoazijn. Nadia Zerouali en Merijn Tol, de schrijfsters van Arabia, Arabia bij je thuis en Bismilla Arabia kunnen je er alles over vertellen. Bezoek hun website eens.
Wil je meer weten? Bekijk de complete kookbundel over granaatappels
Hey fijne uiteenzetting hier hoor ! Ik eet zelf erg graag de granaatappel( ja ook het vruchtvlees , sap en de pitten ) om hem tussen de muesli te stoppen in de ochtend 🙂 , best lekker dat sap ook !! Ik moest er eerder niet van weten omdat ik vernam dat het hem de meesten louter om de pitten gaat en de rest de compost op gaat , zonde en ze weten echt niet wat ze missen dus ! Ik leerde deze vrucht pas zo’n maand geleden echt kennen en ik ben versteld over hoe heerlijk die is en hoeveel je ermee kan ! Je perst hem uit en het sap bewaar je eventjes koel en in de avond heb ik er een glaasje van willen proeven , puur proeven zei ik toen , maar eens geproefd ? was me dat vloeken dat ik er maar 1 gekocht had ! superlekker! heeft iets stroperig ook dus ben ik wat beginnen experimenteren inmiddels , een yoghurt natuur gemengd met wat sap van deze vrucht is overheerlijk goed ! en het vruchtvlees en de pitten ? tja die kan je verwerken in zowel nagerechten , tussendoortjes , je ontbijt als in warme gerechten en salades ! zonde dat ik deze niet in de gewone supermarkt vinden kan ! Mensen weten echt niet wat voor veelzijdige en vooral overheerlijke vrucht ze missen 😀 . Iets dat je misschien eens kan uittesten zelf ? Neem een paar stukjes witte chocolade,smelt ze in een pannetje en giet die over wat pitjes , haal de bolletjes er tussenuit en laat ze in de koelkast staan , neem intussen verse kaas (of yoghurt) , een eiwit , stukjes vruchtvlees die ontdaan zijn van een vlies dat erover zit , mixen tot je een opgeklopt vers kaasje hebt en proef hier eens van , geen extra suiker nodig hoor ! daarna overgieten met het overgebleven sap en de bolletjes gedoopt in chocolade , dat is lekker ! Of een lekkere bol vanille ijs met het sap en de pitten hmm oh jawel ! 😀 Granaatappel ontbreek overigens niet meer in mijn ontbijtroutine ! Ik heb zelf mijn muesli die goedkoop was aangevuld tot een erg dure als je’m zou kopen 🙂 , gedroogde pitjes toegevoegd en ik verzeker je dat je muesli echt zo lekker is dat je in de ochtend wil blijven eten ! Zo goed is dat goedkope spul nu LOL ! Groetjes en long live de granaatappels ! :))
Kijk eens aan, ik begrijp dat we hier met een echte fan te maken hebben.