De pepernoot v.s. de kruidnoot – De pepernoot en de kruidnoot, in de volksmond worden deze twee nogal eens door elkaar gebruikt, maar toch is er een duidelijk verschil tussen beide lekkernijen.
Welke van de twee het lekkerst is, daar valt over te discussiëren, smaken verschillen per slot van rekening, maar dat beide “noten” onlosmakkelijk met het sinterklaasfeest verbonden zijn dat kan toch niemand ontkennen.
De pepernoot de oudste van de twee
De oudste van de twee is duidelijk de pepernoot, al in boeken uit de 16e eeuw wordt er gesproken over de pepernoot. Deze pepernoot werd gebakken van restjes deeg die overbleven na het bakken van een peper- of ontbijtkoek. Over de herkomst van de naam pepernoot bestaat nogal wat onduidelijkheid de meest aannemelijke versie is dat in het eerst bekende recept staartpeper werd gebruikt, een andere versie is dat de specerijen in vroegere tijden erg prijzig waren, derhalve was de pepernoot destijds een peperduur product. In de 18e eeuw namen zeelieden diverse andere specerijen mee vanuit het Verre Oosten en met de komst van deze specerijen ontstond ook de kruidnoot.
Het verschil
De pepernoot is zachter en taaier en wordt vaak gemaakt in brokken, de smaak van de oud-Hollandse pepernoot is veelal gelijk aan die van taaitaai. De kruidnoot is een harder bolletje met een duidelijke speculaas smaak.
Strooigoed
Dat ze beiden de naam strooigoed dragen komt uiteraard voort uit het feit dat zwarte piet kwistig in de rondte strooit met al dit lekkers, ook achter dit strooien zit uiteraard een verhaal.
Eén van de verhalen is dat zwarte piet de volle maan in zijn zak heeft gestopt en deze vervolgens als kleine sterretjes (de pepernoten) uitstrooit, hiermee brengt hij figuurlijk licht in de duisternis.
Een ander verhaal heeft meer te maken met de manier waarop er gestrooid wordt, het uitzwaaien van de gevulde hand van zwarte piet doet denken aan de boeren die hun akkers zaaien, in dit verhaal zou het strooien dus staan voor vruchtbaarheid en volgens Sint Nicolaas zouden kinderen een mooi bewijs zijn van vruchtbaarheid.
Hoewel de oud-Hollandse pepernoot steeds meer en vaker wordt vervangen door de kruidnoot is het nog steeds een heerlijke lekkernij die niet vergeten mag worden.
De pepernoot
- 375 gram roggemeel
- 175 gram honing
- 75 gram schenkstroop
- 1 ei
- 1 tl gemalen anijszaad
- 1 el kaneel
- 1/4 tl kruidnagel
- Snufje zout
Verwarm de oven voor op 200 graden
Meng de honing, de stroop, het ei, het anijszaad, de kaneel, de kruidnagel en het zout in een kom. Roer dit flink door elkaar totdat er een stroperige massa ontstaat. Zeef de meel boven de kom en meng dit met de stroperige massa. Kneed uiteindelijk het geheel met de hand goed door zodat er een stevig deeg ontstaat.
Leg het deeg vervolgens, verpakt in een stukje huishoudfolie, in de koelkast om het te laten opstijven. Rol het deeg daarna uit op een met bloem bestoven werkblad en snijdt er blokjes van. Leg de pepernoten nu op een met bakpapier beklede bakplaat en bak ze in 10 à 15 minuten lichtbruin en gaar.
De kruidnoot
- 250 gram tarwebloem
- 150 gram zachte boter
- 2 el speculaaskruiden
- 125 gram bruine basterd suiker
- 3 el melk
Verwarm de oven voor op 160 graden.
Vorm van de bloem een berg op uw werkblad, maak in het midden een kuiltje. Doe de overige ingedienten in het kuiltje en kneed het langzaam tot een samenhangend deeg. Pak het deeg in huishoudfolie en laat het minimaal een uur in de koelkast rusten.
Neem de bal uit de koelkast, kneed nog even door zodat het weer wat soepeler wordt en draai er balletjes van ter grootte van een knikker. Leg ze op een met bakpapier beklede bakplaat en druk ze heel iets plat. Bak ze af in de voorverwarmde oven in 18 minuten.
Kijk hier voor meer sinterklaas recepten
Doe mij maar de Hollandse pepernoot.